အခန္း (၂)
သာျခင္းကဗ်ာစပ္ရန္ ကာရန္မ်ား
သာျခင္း၊ ကဗ်ာစပ္၊ လကၤာစပ္ဆိုရာ၌၊ အစပ္၊ အဆက္အသံုးျပဳေသာကာရန္မ်ားကိုလည္း သိရန္လိုအပ္သည္။ ႐ွိဆရာ႐ို႕က-“ကာရန္ဆဲ့တစ္၊ သတ္ဆစ္ဆယ္ပါး၊ သံုးဆယ့္ငါးႏွင့္၊ တျခားဆယ့္ေျခာက္၊ အက်ည္းေထာက္၍၊ ေျခာက္ဆယ္ေလးသြယ္၊ ကာရန္က်ယ္၏” ဟုစပ္ဆုိျခင္းျပဳထားၾက၏။ ယင္းအဆိုအရ ခြဲျပသိသာႏိုင္၏။
ကာရန္အမည္ႏွင့္ ေရတြက္ပံုအက်ည္း
(က) ကာရန္ဆဲ့တစ္ကား-အ,ကာရန္၊ ဣ၊ ဥ၊ ဧ၊ အဲ၊ ၾသ၊ အိပ္၊ ေအာက္၊ အိုက္,ကာရန္႐ို႕ျဖစ္ၾကသည္။
(ခ) သတ္ဆစ္ဆယ္ပါးကား-က,သတ္၊င၊ စ၊ ည၊ တ၊ န၊ ပ၊ မ၊ ယ၊ ဝ,သတ္ကာရန္႐ို႕ျဖစ္ၾကသည္။
(ဂ) သံုးဆယ့္ငါးပါးႏွင့္ဟူသည္ကား- အ,ကာရႏၱာဒိ၊ ဣ၊ ဥ၊ ဧ၊ အဲ၊ ၾသ၊ အက္၊ အင္၊ အစ္၊ အည္၊ အဉ္၊ အတ္၊ အန္၊ အပ္၊ အမ္၊ ဝ,သတ္၊ အိုကာရႏၱာဒိ႐ို႕ျဖစ္ၾကသည္။ (အဂုအခါ (ဝ္) ဝ,သတ္ကိုအသံုးမျပဳကတ္ဗ်ာယ္။)
၎ေလးမ်ဳိးအနက္ ေနာက္ဆံုးအက်ဥ္းေကာက္ကာရန္(၁၆)ပါးကိုအက်ယ္ေရတြက္လိုက္လွ်င္ (၆၄)သြယ္ ကာရန္ျဖစ္လာသည္။ ေအထက္အက်ယ္ဆံုးကာရန္ဟူ၍ကား မဟိပါဗ်ာယ္။
(က) (ခ)အကၡရာႏွစ္မ်ဳိးကိုပါေပါင္း၍ေရတြက္လွ်င္လည္းအက်ယ္ရပါသည္။
(ဃ) အက်ည္းေကာက္ကာရန္(၁၆)ပါး၏ (၆၄)သြယ္ကာရန္က်ယ္ေရတြက္နည္း
ကာရန္အမည္------------------အက်ယ္ကာရန္မ်ား--------------------------လံုးေရေပါင္း
၁။ ။ အ,ကာရႏၱာဒိ---------------အ. အာ. အား---------------------------------၃
၂။ ။ ဣ,ကာရႏၱာဒိ---------------ဣ. ဤ. အီး----------------------------------၃
၃။ ။ ဥ,ကာရႏၱာဒိ----------------ဥ. ဦ. ဦး--------------------------------------၃
၄။ ။ ေအ,ကာရႏၱာဒိ-------------ေအ. ေအ့. ေအး-------------------------------၃
၅။ ။ အဲ,ကာရႏၱာဒိ---------------အဲ. အဲ့. အဲး-----------------------------------၃
၆။ ။ ၾသ,ကာရႏၱာဒိ---------------ေအာ. ေအာ့. ေအာ္---------------------------၃
၇။ ။ အက္,ကာရႏၱာဒိ------------အက္. ေအာက္. အိုက္-------------------------၃
၈။ ။ အင္,ကာရႏၱာဒိ-------------အင္. အင့္. အင္း.ေအာင့္. ေအာင္.
----------------------------------ေအာင္း . အိုင္. အိုင့္. အိုင္း-------------------၃
၉။ ။ အစ္,ကာရႏၱာဒိ--------------အစ္------------------------------------------၁
၁၀။ ။ အည့္,ကာရႏၱာဒိ-----------အည္. အည့္. အည္း (ဖြင့္၍႐ြတ္ရသည္)------၃
၁၁။ ။ အဥ္,ကာရႏၱာဒိ------------အဥ္. အဥ့္. အဥ္း (ပိတ္၍႐ြတ္ရသည္)---------၃
၁၂။ ။ အတ္,ကာရႏၱာဒိ-----------၁။ (အံ+အန္) ၂။ (အံ့+အန္႔) ၃။ အန္း
----------------------------------၄။ အိန္ ၅။ အိန္႔ ၆။ အိန္း ၇။ အံု+အုန္)
-----------------------------------၈။ (အံု႔+အုန္႔) ၉။ (အံုး+အုန္း)--------------၉
၁၃။ ။ အပ္,ကာရႏၱာဒိ------------အပ္. အိပ္. အုပ္------------------------------၃
၁၄။ ။ အမ္,ကာရႏၱာဒိ------------အမ္. အမ့္. အမ္း၊ အိမ္. အိမ့္. အိမ္း
----------------------------------အုမ္. အုမ့္. အုမ္း----------------------------၆
၁၅။ ။ အို+အိုင္-------------------(အို+အိုင္) (အို+အိုင့္) (အိုး+အိုင္း)----------၃
အက်ယ္အားျဖင့္လံုးေရေပါင္း (၆၄)
အသံမၾတာ
အသံ ၄ မ်ဳိး
၁။ ။ တက္သံ
၂။ ။ သက္သံ
၃။ ။ ႏွိမ့္သံ
၄။ ။ တိုင္သံ
၁။ တက္သံမွာ-ဝိသဇၨနီ-႐ွိဆီးဝစၥေပါက္ႏွစ္လံုး၊ ေအာက္ျမစ္ မပါေသာအသံျဖစ္သည္။
၂။ သက္သံမွာ- ေအာက္ျမစ္ပါေသာ အသံျဖစ္သည္။
၃။ နိမ့္သံမွာ- ဝိသဇၨနီ-႐ွိ္ဆီး-ဝစၥေပါက္ပါေသာ အသံျဖစ္သည္။
၄။ တိုင္သံမွာ- သံတိုအသတ္ျဖစ္ေသာ “က္၊ စ္၊ တ္၊ ပ္” ပါသည့္အသံျဖစ္သည္။
တိုင္သံကို “ဥဒကစီက” ဟူ၍တြင္သည္။ ဤအသံမွာ ပကတိမူလအသံျဖစ္သည္။ ႏွိမ့္၍ျမွင့္၍လည္းမရေသာ သံရပ္သံျဖတ္လည္းျဖစ္သည္။ တက္သံႏွင့္ ႏွိမ့္သံႏွစ္ရပ္႐ို႕၏အၾကားသံျဖင့္ ႐ြတ္ဆိုရလီသည္။ ထိုေၾကာင္ သံမွန္၊ သံလပ္စသည္ ျဖင့္ေခၚေဝၚၾကသီး၏။
ယင္းႏွင့္ကဗ်ာစပ္ဆိုရာ၌ ၿငိမ့္ေညာင္းစြာသီဆိုႏိုင္ရန္ အသံအတိုအ႐ွည္ကို အလွည့္အလွည္ သံုးစီျခင္း၊ တစ္ပါဒထဲ၌ အသံတမ်ဳိးတည္းမစပ္ဘဲ ဆြဲခ်ည္တလွည့္၊ ခ်ခ်ီတဟန္၊ အတက္အဆင္း၊ လႈိင္းတြန္႔ညီညာ သာယာစြာသီဆိုႏိုင္စီရန္စပ္ဆိုၾကေၾကာင္း သိစီအပ္ပါသည္။
အသံေလးမ်ဳိးျပဇယား
လံုးေရ-၁။ သက္သံ(တို)----၂။ တက္သံ(႐ွည္)-------၃။ နိမ့္သံ(႐ွည္လြန္း)----၄။ တိုင္သံ
၁။------- အ-----------------အာ---------------------အား---------------------အက္
၂။--------အိ-----------------အီ----------------------အီး----------------------ေအာက္
၃။--------အု-----------------အူ----------------------အူး----------------------အိုက္
မွတ္ခ်က္။ “အက္,ေအာက္,အိုက္” ႐ို႕သည္ “က” သတ္။
၄။-------ေအ့(ဧ႔)------------ေအ(ဧ)------------------ေအး(ဧး)-----------------အစ္
၅။-------အဲ့(အယ့္)----------အဲ(အယ္)----------------အဲး-----------------------အစ္
၆။-------ေအာ့(ေၾသာ့)-------ေအာ္(ၾသ)---------------ေအား(ၾသး)--------------အစ္
မွတ္ခ်က္။ “အစ္” သည္ “စ”သတ္။
၇။--------အည့္ -------------အည္ -------------------အည္း
၈။--------အဥ့္---------------အဥ္---------------------အဥ္း
၉။--------အင့္---------------အင္ -------------------- အင္း ---------------------အတ္
၁၀။-------ေအာင့္------------ေအာင္------------------ေအာင္း-------------------အိတ္
၁၁။-------အိုင့္---------------အိုင္---------------------အိုင္း----------------------အုတ္
မွတ္ခ်က္။ “အတ္,အိတ္,အုတ္” ႐ို႕သည္ “တ” သတ္။
၁၂။-------အန္႔ ---------------အန္---------------------အန္း
၁၃။-------အိန္႔----------------အိန္---------------------အိန္း
၁၄။-------အုန္႔----------------အုန္---------------------အုန္း---------------------အပ္
၁၅။-------အမ့္----------------အမ္---------------------အမ္း
၁၆။-------အိမ့္----------------အိမ္---------------------အိမ္း---------------------အိပ္
၁၇။-------အုမ့္----------------အုမ္---------------------အုမ္း---------------------အုပ္
၁၈။-------အို႔------------------အို----------------------အိုး
(အာ့,အိ့,အူ႕)
မွတ္ခ်က္။ “အပ္,အိပ္,အုပ္” ႐ို႕သည္ “ပ” သတ္။
-------------------------
(အခန္း (၃) ကိုဆက္လို႔ေဖာ္ျပပါေမ။
ဝန္ခံခ်က္။ ။ ရခိုင္သမိုင္းသုေတသီ အသွ်င္စကၠိႏၵ၏ “ရခိုင္သဘာဝေတးကဗ်ာမ်ား” (အမွတ္ ၄၄၊ ၃၆ လမ္း၊ ျမန္မာေၾကာ္ျငာပံုႏွိပ္တိုက္မွ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ထုတ္ဝီ) စာအုပ္မွ ထုတ္ႏႈတ္လို႔ ကိုယ့္ပိုင္စာ ကိုယ္ပိုင္ဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုထားပါသည္။
No comments:
Post a Comment